فرمولاسيون مسموم،نام‌هاي تركيبات شيميايي :
* نام‌هاي تركيبات شيميايي
- نام عمومي؛
- نام تجارتي؛
- نام شيميايي؛
- فرمول بسته شيميايي؛
- فرمول ساختماني.
هر آفت‌کش يا سم داراي چندين نام مي‌باشد.
نام عمومي (Entry name)
نام عمومي (Entry name) که توسط شرکت سازنده ارائه مي‌شود و بايد توسط موسسه استاندارد جهاني يا (International Standard Organization) که نام مخفف آن (ISO) است مورد تاييد قرار گيرد. براي مثال كارباريل (Carbaryl) نام عمومي تركيبات شيميايي از گروه (Carbamatha) است.
نام تجارتي (Trade name)
نام ديگر سموم، نام تجارتي آن است که توسط کارخانه سازنده آن ارائه مي شود. هر سم معمولاً داراي چندين نام تجارتي است، زيرا بسياري از سموم توسط شرکت‌هاي مختلف ساخته مي‌شوند. نام تجارتي (Trade name) را با علامت ® نشان مي‌دهند.
نام شيميايي
نام ديگر ترکيبات شيميايي، نام شيميايي آن است که اجزاء يک ترکيب شيميايي را نشان مي‌دهند. براي مثال نام شيميايي كارباريل (Carbaryl)، (Naphtyl methyl carbamate)مي‌باشد.
فرمول بسته شيميايي
نام ديگر ترکيبات شيميايي فرمول بسته شيميايي است. اين فرمول نشان دهنده، تعداد اتم‌هاي تشكيل دهنده‌ي مولکول سم است. بعنوان مثال در مورد (Carbaryl)، فرمول بسته شيميايي C8H12O2N است.
فرمول ساختماني
فرمول ساختماني، نام ديگري از ترکيبات شيميايي است که نشان دهنده نحوه اتصال اتم‌هاي مختلف در داخل ملکول سم مي‌باشد.
فرمولاسيون سموم
فرمولاسيون سموم، به صور مختلف سم اطلاق مي‌گردد. فرمولاسيون مشخص مي‌كند که يک سم چگونه بايد بکار برده شود. مثلاً اگر سمي به صورت گَرد باشد، فرمولاسيون نشان مي‌دهد که براي استفاده از آن از دستگاه گرد پاش استفاده شود. ولي اگر سمي بصورت امولسيون باشد، براي استفاده از آن حتماً نياز به محلول‌پاش داريم. در کل فرمولاسيون سموم را در سه گروه اصلي تقسيم بندي مي‌کنند.
فرمولاسيون‌هاي مختلف سموم
۱ – فرمولاسيون‌هاي خشک؛
۲ – فرمولاسيون‌هاي مخصوص محلول‌پاشي؛
۳ – فرمولاسيون‌هاي گازي يا شبه گازي.
فرمولاسيون‌هاي خشک
- گردها يا فرمولاسيون‌هاي پودري (Dustable powder) و (Dust)
- گرانول (Granules)
- ميكرو كپسول‌هاMicro capsulated formulated) (
- خميرها (Pastes)
فرمولاسيون‌هاي خشک، انواع مختلفي دارند که دسته اول گردها يا فرمولاسيون‌هاي پودري(Dusts) و (Dustable power) هستند. اين فرمول، مخلوطي فيزيکي از ترکيب سم با يک ماده حامل يا(Carrier) است. مواد حامل عموماً رُس‌ها، مانند (Montmorilonit)و (Caolonit) يا پودر سيليكات‌ها مانند پودر (Talk) و موادي مانند (Perlite) مي‌باشند. گردها گياه سوزي شديدي روي گياهان ايجاد نمي‌کنند، ولي براي تعدادي از حشرات، مانند حشرات گرده افشان مثل زنبورهاي گرده افشان مضر مي‌باشند. زيرا در لابه‌لاي موهاي سطح بدن آنها تجمع پيدا مي‌کنند و به کلني زنبورهاي عسل منتقل مي‌شوند و هم‌چنين بر روي لاروهاي آنها نيز تاثيرات مخربي دارند.
گروه دوم (Granules) مي‌باشند و براي جلوگيري از اثر (Drift) يا باد بردگي سموم ساخته شده‌اند. وقتي از گرد آفت کش در طبيعت استفاده مي‌شود، در اثر وزش باد، مقداري از گرد به خارج از منطقه مورد استفاده منتقل مي‌شود که اصطلاحاً به اين موضوع (Drift) يا باد بُردگي مي‌گويند، براي مقابله با اين عامل گرانول‌ها ساخته شدند.
گرانول‌ها، سمومي هستند که اطراف آنها را يک ماده حامل، مانند پودر تالك(Talk) يا رُس‌هاي وِرمي‌كوليت (Vermicolite) در بر مي‌گيرد. قطر اين گرانول‌ها عموماً ۲۵صدم ميلي‌متر تا 5 ميلي‌متر است و در داخل خاک استفاده مي‌شوند. تعداد زيادي از سموم که به اين صورت ساخته مي‌شوند، سيستميک هستند و از طريق ريشه گياهان جذب مي‌شوند و حشراتي را که در روي قسمت سبزينه فعاليت مي‌کنند را از بين مي‌برند.
گروه ديگر اين سموم، ميکرو کپسول‌ها (Micro capsulated formulation) هستند. ميکرو کپسول‌ها سمومي هستند که اطراف آنها را پوششي از جنس ژلاتين يا آگار (به صورت جامد يا مايع) و در مواردي مواد پلي‌وانيل در برمي‌گيرد. ميکرو کپسول‌ها سموم را بتدريج آزاد مي‌كنند و براي مبارزه با مگس‌ها و پشه‌ها استفاده مي‌شوند.
گروه ديگري از سموم خشک، طعمه‌هاي مسموم هستند. طعمه‌هاي مسموم در واقع با مواد غذايي که مورد علاقه آفات، يا جوندگان هستند مخلوط شده و از اين طريق مورد استفاده قرار مي‌گيرند. البته در مواردي طعمه‌هاي مسموم ممکن است به صورت آماده وجود داشته باشند که اين طعمه‌ها عمدتاً براي جوندگان بکار مي‌روند. در مورد گياهان زينتي، بيشتر شامل ملخ‌ها و آبدزدک‌ها مي‌شوند.
گروه ديگري از ترکيبات شيميايي، خميرها (Pastes) هستند. در اين فرمولاسيون، ماده سمي را با يک ماده كه خاصيت فرار بودن دارد مخلوط مي‌کنند و بعد مقداري ماده چسبناک به آن اضافه مي‌شود. از جمله اين سموم، ترکيبي است بنام آنتي تارلو که براي مبارزه با آفات چوبخوار در داخل ساقه و تنه درختان مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
بطور كلي در بين سموم، گَردها بيشترين خطرات را براي جانداران مخصوصاً حشرات مفيد دارند.
فرمولاسيون‌هاي مخصوص محلول‌پاشي
- گردهاي خيس شونده Wetable powder
- امولسيون شونده‌ها Emulcitable concentrate
- امولسيون‌هاي معكوس Inverted emulsion
- محلول‌هاي قابل حل در آب Water solvable concentrate
- پودرهاي قابل حل در آب water solvable powder
- سوسپانسيون‌هاي كلوئيدي Flowable
- فرمولاسيون غليظ با حجم كم Ultra volume
- محلول‌هاي روغني Oil solution
- فرمولاسيون آماده مصرف Ready to use
قطر گردهاي خيس شونده حدود 3 ميكرون است و وقتي داخل آب حل شوند بصورت سوسپانسيون نسبتاً پايداري در مي‌آيند.